Σχολικές Υποχρεώσεις και Καραντίνα: Πρακτικές Συμβουλές για την αποφυγή εντάσεων

“Η πειθαρχία είναι η γέφυρα μεταξύ στόχου και επίτευξης του στόχου" Jim Rohn

Oι παλαιότερες γενιές μιλούσαν για υπακοή, οι νέες για πειθαρχία. Ίσως η λέξη “αφοσίωση” στους στόχους να αρμόζει καλύτερα όταν πρόκειται για τη σχολική επίδοση και την κάλυψη των αντίστοιχων υποχρεώσεων, ωστόσο η επίτευξη της, απασχολεί γονείς και δασκάλους, εξαγριώνει τους μαθητές και συχνά προκαλεί εντάσεις. Ιδιαίτερα σε περιόδους εγκλεισμού όπως αυτή που βιώνουμε, οι εντάσεις κλιμακώνονται χωρίς να διαφαίνεται λύση, σε μια ήδη βεβαρημένη καθημερινότητα.

1. Ποια είναι η ρίζα του προβλήματος;

Η συμπεριφορά είναι μια μορφή επικοινωνίας, οπότε θα πρέπει αρχικά να αναλογιστούμε τι προκαλεί την ανάρμοστη συμπεριφορά. Αν και υπάρχουν διάφορες εκφάνσεις τέτοιων συμπεριφορών, οι περισσότερες εξυπηρετούν δυο σκοπούς: το να κερδίσουμε κάτι (πχ την προσοχή κάποιου) ή να αποφύγουμε κάτι (πχ να εργαστούμε περισσότερο). Για παράδειγμα, ένα παιδί που αρνείται να ολοκληρώσει τις εργασίες του, ίσως προσπαθεί να επικοινωνήσει την ανάγκη του για περισσότερη προσοχή.

Απαντώντας με θυμό σε μια τέτοια συμπεριφορά - η αρνητική προσοχή δεν παύει να ικανοποιεί την ανάγκη για προσοχή - , γεννάμε αντίστοιχες μελλοντικές συμπεριφορές. Αντί αυτού, προσπαθούμε να καλύψουμε την ανάγκη προκαταβολικά με το να ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση του παιδιού, να ζητάμε την βοήθεια του σε δουλειές του σπιτιού και να προάγουμε την αυτονομία του.

2. Πειθαρχία με μια λέξη

Αν και δύσκολο να επιτευχθεί πρακτικά, ο αυτοέλεγχος είναι το κλειδί για να εμφυσήσουμε το αίσθημα της πειθαρχίας σε ένα παιδί. Πως θα μπορούσε, άλλωστε κάποιος να μας υπακούσει αν εμείς οι ίδιοι φαίνεται να χάνουμε τον έλεγχο; Οι φωνές, ο θυμός και οι απειλές είναι πυροσβεστικές λύσεις μικρής διάρκειας που χάνουν την αξία τους με την πάροδο του χρόνου. Η πειθαρχία είναι κάτι που πρέπει να θεωρείται δεδομένο, αν εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε αποφασιστικοί ως προς αυτό, το μήνυμα που επικοινωνούμε χάνεται στις εντάσεις που θα προκύψουν. Προτιμούμε κοφτές λέξεις ή φράσεις, χωρίς επαναλήψεις. Μην ξεχνάμε πως η καθυστερημένη υπακοή είναι ανυπακοή.

3. Ανταμοιβή;

Η θετική ενίσχυση συμβάλλει στην προαγωγή της αυτοπεποίθησης ενός παιδιού και κατ’ επέκταση σε καλύτερη σχολική επίδοση και ανάπτυξη ταλέντων και δεξιοτήτων. Είναι σημαντικό να ξέρουμε όμως, πότε να ενισχύσουμε ή να ανταμείψουμε μια συμπεριφορά και με ποιον τρόπο. Μερικά από τα συνηθισμένα λάθη που κάνουν γονείς και δάσκαλοι είναι η συστηματική χρήση φράσεων και λέξεων όπως ''πρέπει, οφείλεις, είσαι υποχρεωμένος/η κτλ.”, οι οποίες έχουν έναν ανελαστικό και απόλυτο χαρακτήρα. Θα μπορούσαν, επομένως να αντικατασταθούν με λιγότερο διατακτικές όπως “καλό θα ήταν, θα ήταν βοηθητικό/χρήσιμο, θα σου έκανε καλό να”.

Αντίστοιχα, το παιδί δεν πρέπει να συνδέσει την κάλυψη των υποχρεώσεων του με μια υλική ανταμοιβή ή υπόσχεση. Είναι βασικό για την ψυχοσύνθεση του, να αντιλαμβάνεται πως η πειθαρχία και η συνέπεια θα κερδίσουν την εμπιστοσύνη των γονιών/δασκάλων και ως αποτέλεσμα αυτού, περισσότερη ώρα για παιχνίδι, πιο πολύ ώρα με τους φίλους, ανεξαρτησία και λιγότερες εντάσεις.

Η εκμάθηση μιας νέας συμπεριφοράς και ιδιαίτερα, της θετικής πειθαρχίας είναι μια χρονοβόρα διαδικασία που απαιτεί συνέπεια από την πλευρά των γονιών και εκπαιδευτικών. Κατά τη διάρκεια αυτής, θα υπάρχουν συγκρούσεις, ματαίωση και απογοήτευση αλλά με αντίστοιχη επιμονή και προσήλωση, η επίτευξη του στόχου θα δικαιώσει την προσπάθεια.

Σταυροπούλου Βασιλένα

Ειδική Παιδαγωγός, PhD (c)